Dit forum is bedoeld voor vragen en opmerkingen die opkomen tijdens het invoeren van de akten van de Surinaamse Burgerlijke Stand. U kunt zelf berichten plaatsen, lezen wat de ervaringen zijn van andere deelnemers, en reageren op berichten. Via de links hierboven kunt u direct doorgaan naar de sectie 'Mededelingen' (van het projectteam), 'Vragen' en 'Tips' over de invoer en 'Opmerkelijk' voor bijzondere vondsten.
Onlangs moest ik deze overlijdensakte controleren:
Nieuw Jaar van Joost van Nieuw Amsterdam oud 80 jaar.
Nieuw Jaar is blijkbaar gemanumiteerd door Joost van Nieuw Amsterdam, die op zijn beurt weer genamumiteerd is. Mogelijk door iemand die op de post Nieuw-Amsterdam verbleef of door de straatvoogd van de post Nieuw-Amsterdam.
Nieuwsgierig naar de naam zocht ik in de slavenregisters en was verbaasd over het aantal mensen met de naam "Nieuwjaar".
In het register 1830-1838 zijn het er zeven, in dat register werden nog geen geboortedata genoteeerd.
In het register 1838-1848 zijn er 34 waarbij er drie ingeschreven zijn op 1 (of 2) januari, 24 werden uit het voorgaande rergister (1830-1838) overgeschreven, en de rest wegens aankoop ingeschreven.
In het regsiter 1848-1851 zijn er 38 waarvan er 34 overgeschrven zijn uit het voorgaande regsiter (1838-1848) , geen inschrijving op of vlak na 1 janari. Opvallend dat op de plantage Houttuin drie! personen met de naam Niwuwjaar zijn geregistreerd.
Ook staat in de lijst nog "j/ Nieuwjaar" dit is geen fout want op hetzelfde folio staat ook bovenaan "o/ Nieuwjaar" bij de transcriptie is de "o/" verloren gegaan. Er waren blijkbaar een jonge en een oude Nieuwjaar op plantage La Paix.
In het register 1851-1863 zijn er 56 waarvan 38 overgeschreven uit het register 1848-1851, en een geboren vlak voor 1 januari, een op 1 januari, een op 7 januari en een op 20 januari. de rest wegens aankoop ingeschreven.
Ook bij de emancipatie komt de naam nog 14 keer voor.
De naamgeving lijkt op traditie in Ghana om kinderen de naam te geven van de dag waarop ze geboren zijn, de vraag blijft of in Ghana al "nieuwjaar" bestond of dat deze naamgeving een combinatie is van die gewoonte en de nederlandse naamgeving.
Niettemin wens ik bij deze alle deelnemers aan dit project.
Een prettig NieuwJaar, en een succesvol, gelukkig en gezond 2025.
===
You need to be a member of Historische Database van Suriname & de Cariben to add comments!
Replies
Dag Huub en alle anderen,
Voor iedereen een prettig Nieuw Jaar en de beste wensen voor 2025!
Nieuwjaar van Joost van Nieuw Amsterdam staat zelf ook als slavenhouder in de slavenregisters. Ondanks zijn overlijden in 1833 staan er in 1851 (!) nog steeds twee mensen, Joseph en Premiere, als deel van zijn boedel geregistreerd.
Hartelijke groet,
Coen
Dankjewel, Huub, voor het delen van deze bijzondere speurtocht naar de naam Nieuwjaar en de resultaten. :)
Allerbeste wensen voor 2025!
Vriendelijke groeten, Renée
P.S.: Door je speurtocht werd ik nieuwsgierig naar Joost van Nieuw Amsterdam. Zijn verhaal bleek door verscheidene mensen te zijn beschreven, o.a. in:
In het land van de overheerser: II: Antillianen en Surinamers in Nederland, 1634/1667-1954. Gert Oostindie en Emy Maduro (1986):
https://www.jstor.org/stable/10.1163/j.ctt1w8h0n0
Blz. 41: "Zo werd een neger Grandie in 1767 in Paramaribo gedoopt, waarbij hij een nieuwe naam kreeg, Joost van Nieuw Amsterdam. In het betreffende document staat vermeld dat Grandie in 1756 met zijn meester, wijlen de heer Bernardi, naar Nederland was vertrokken en later naar Suriname was teruggeroepen. Naar het verband tussen het Nederlands verblijf en de doop in Suriname kan slechts worden gegist."
'Tot voorstant van de aangeboren vryheyd'
Het beginsel van vrije grond in het Nederlandse koloniale slavernijverleden tussen 1770 en 1863
Prof. mr. J.E. Jansen (2021)
Rechtsgeleerd Magazijn Themis, 2021(5), 189-199:
https://pure.rug.nl/ws/portalfiles/portal/189876381/1001597336.pdf
Blz. 190 (3 van PDF)
3.1. 1770: Joost van Nieuw Amsterdam
"Op 4 mei 1770 keerde oud-gouverneur Wigbold Crommelin (1712-1789) vanuit Suriname terug in Amsterdam. Hij werd op zijn thuisreis onder andere begeleid door de slaaf Joost van Nieuw Amsterdam. Joost behoorde in eigendom toe aan de Sociëteit van Suriname. ... ... Hooft zegde toe Joost uit de slavernij te ontslaan als Crommelin de Sociëteit de genoemde 1200 gulden betaalde. ... Enkele maanden later, op 21 november 1770, verschenen ter vergadering van de Sociëteit Joost van Nieuw Amsterdam en Godlieb Zielkens, de kapitein van het schip 'De Verwachting' waarmee Joost uit Suriname was gekomen. Zielkens liet weten dat Crommelin niet wilde ingaan op het aanbod 1200 gulden te betalen, maar hij verzocht de Sociëteit Joost toch vrij te laten.
De Sociëteit wees het verzoek op 5 december 1770 af en liet aan Crommelin doorgeven dat zij verwonderd was dat er opnieuw gevraagd werd om de vrijheid van Joost. ... Op 18 februari 1771 voer Joost aan boord van de 'Juffrouw Jansi' onder kapitein Jan Reynders Amsterdam uit."
Wanneer hij zijn vrijheid verkreeg heb ik niet kunnen vinden. In 1780 kwam Joost van Nieuw Amsterdam voor als getuige bij een doop, te vinden via Suriname: Gereformeerden.
Hij komt ook voor in:
What is manumission? A manumittee-centric model of the manumission process in eighteenth-century Surinam.
Fatah, K.J.; De Koning, C.; Negrón, R. (2024):
https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A3...
Blz. 15: Jan Jacob van Paramaribo.
Blz. 17: "In addition, Jan Jacob mentions Dorothea van Paramaribo and in his 1785 testament, Joost van Nieuw Amsterdam, both Christian members of the free colored and black community in Paramaribo." ... "A conflict brought to light in 1794 by Joost van Nieuw Amsterdam (Jan Jacob's own executor) reveals that Jan Jacob had never manumitted his sons. Both Johannes Joseph and Nicodemus had continued to live in slavery for thirty years. Joost had only discovered this in his task as executor of Jan Jacob's will, and out of menschlievendheid had taken it upon himself to manumit the sons. ..."
Via de Bronnenpublicatie van de SSG, Overlijdensadvertenties en onbeheerde boedels 1800-1828 van John Sang-Ajang was te vinden dat Joost van Nieuw Amsterdam overleed op 08-11-1808, 71/72 jaar oud (geboren ca. 1736/1737). Hij was dan ca. 20 jaar bij zijn eerste bezoek aan Nederland in 1756.
De door hem gemanumitteerde Nieuwejaar van Joost van Nieuw Amsterdam, "basquette of mandemaaker", was o.a. te vinden bij de volkstelling 1811.
Nieuwjaar van Joost van Nieuw Amsterdam manumitteerde in 1828 Pietje van Nieuwjaar van Joost van Nieuw Amsterdam. Zij zijn o.a in het wijkregister 1828 D te vinden. In dit register werd o.a. ook "Flakom", 38 jaar, genoteerd, die in de slavenregisters was terug te vinden (serie register 1830-1838, met als eigenaar Nieuwjaar van "Jost" van Amsterdam).
Hallo Renée,
Op deze wikipagina vind je meer informatie over Wigbold en Joost. Daarin staat ook dat dopen vaak een vereiste was voor vrijlating (manumiisie).
Dit blijkt ook uit de verschillende overlijdensakten waarin vaak vermeld wordt een naam bij de H. Doop verkregen van een vrije persoon.
En die eis heb ik ook gelezen heb bij de verschuillende verzoeken voor manumissie die ik vond in de Gouvernements Journaals.
Ik heb Wigbold al eerder opgezocht in verband met een onderzoek naar sporen van het slavernijverleden in Noord-Brabant (vooral Eindhoven).
Verder vermoed ik dat Jurriaan de Friderici bij de Surinaamse Societeit heeft gelobbied om de vrijlating van Joost tegen te werken omdat Wigbold geweigerd had om Jurriaan met zijn dochter te laten trouwen.
Joost komt ook voor in het bestand "Belastingplichtige particulieren 1805-1818 - hoofdgeld over 1817.pdf" samen met meer personen die de familienaam "van Nieuw Amsterdam" droegen:
Joost van Nieuw Amsterdam neeger overleden 1808
- Elizabeth van Joost van Nieuw Amsterdam mulatin
- Marietje van Joost van Nieuw Amsterdam negerin
- Nieuw Jaar van Joost van Nieuw Amsterdam neeger
- Suzanna Elizabeth van Joost van Nieuw Amsterdam negerin
- Floris Willem van Nieuw Amsterdam mulat
-- Lea van F.W. van Nieuw Amsterdam neegerin
De manumissie van bovengenoemde Pietje is te vinden in het boek met manumissies verzameld door H. Lamur 1816-1828 dat ik getranscribeert heb.
Bedankt Huub, ik wens jou en alle deelnemers een gezond en gelukkig 2025!
hartelijke groet, Jeanet