Dit forum is bedoeld voor vragen en opmerkingen die opkomen tijdens het invoeren van de akten van de Surinaamse Burgerlijke Stand. U kunt zelf berichten plaatsen, lezen wat de ervaringen zijn van andere deelnemers, en reageren op berichten. Via de links hierboven kunt u direct doorgaan naar de sectie 'Mededelingen' (van het projectteam), 'Vragen' en 'Tips' over de invoer en 'Opmerkelijk' voor bijzondere vondsten.
Op 14 augustus 1853 gaat de Portugese schoener Maravitha voor anker bij Braamspunt in de monding van de Suriname. Aan boord 124 emigranten van Madeira op weg naar Demararij. Eerder deed het schip de Marowijne aan – berucht om zijn zandbanken en stroming – waar het door de stuurman van een Engels schip verder op weg is geholpen. De emigranten zijn bereid in Suriname te blijven, er wordt gezocht naar plantage-eigenaren en het gouvernement wil tenslotte wel zijn fiat geven.
Anderhalf jaar later, op 7 februari 1855 overlijdt John Franklin Pestana; hij is één jaar, drie maanden en vijftien dagen oud. Zijn beide ouders, Francisco Pestana en Francisca Louisa de Gouvea, zijn eerder gestorven. Wanneer, waardoor, in welke omstandigheden? Voldoende aansporing om in kranten van de jaren ervoor te zoeken.
De ‘Surinaamsche courant en Gouvernements advertentieblad’ begint op 1 april 1854 aan de publicatie van een door het gouvernement geïnitieerd onderzoek naar de gezondheid “der in den loop des vorigen jaars hier aangebragte Madeirianen; alsmede hunne werkzaamheid en geschiktheid tot het volvoeren van den koloniale veldarbeid.” Vier afleveringen worden het, eindigend met conclusies op 13 april 1854.
De onderzoekscommissie gaat op bezoek bij plantage Boxel (suiker), vervolgens bij Susannasdaal (suiker), Katwijk (koffie) en Lunenburg (suiker). Bij Boxel en Susannasdaal constateert de commissie in grote lijnen hetzelfde: wie gestorven is, was al ziek, of in slechte conditie door de oversteek van 46 dagen aan dek, gekleed in lompen. Toch, bij aankomst was men gezond, daarna is men ziek geworden door galkoortsen, zweren door ontvellingen, opengekrabde huid, zandvlooien, gebrekkige reinheid. Op Katwijk is men met het laatste te toegevend geweest, maar daar is meer aan de hand: het werkterrein ligt op anderhalf uur lopen van de gebouwen, het pad is een modderpoel, Katwijk is een wildernis want al sinds oktober 1852 niet onderhouden. Katwijk kon dit niet bolwerken, plantage Lunenburg heeft op 16 januari 1854 22 emigranten van de 47 overgenomen. Onder wie op Katwijk achterbleef was een mannelijke zuigeling. Was hij John Franklin Pestana?
De commissie noemt een bijzondere factor in de slechte gezondheid van de emigranten aldaar, de invloed van Manuel Pestana. Zijn oom?
De Surinaamsche courant meldt op 8 september 1853 dat een Engelse kapitein, op weg van Coronie naar Paramaribo, gepraaid werd door het Portugese schip Novo Pamero, komend van Madeira, al 46 dagen onderweg met 146 emigranten aan boord, lijdend aan gebrek aan levensmiddelen. Hij voorzag hen van water en provisiën.
De commissie laat zich van zijn cynische kant zien in de slotconclusies. De emigranten van Madeira zijn vlijtig, gewillig, ze zijn stil, bemoeien zich niet met de slaven, dat allemaal, maar de kroon op al die gunstige onderzoeksresultaten is wel deze.
You need to be a member of Historische Database van Suriname & de Cariben to add comments!
Replies
Dag Wil,
Een tijdje geleden had ik me ook verdiept in het achtergrond van de landverhuizers uit Madeira. Het rapport van de commissie had ik met kromme tenen zitten lezen...
Met de naderende emancipatie 1863 werden "immigratie en kolonisatie" een dringende kwestie in Suriname. Er ontstond ook een jarenlange discussie over welke immigranten of kolonisten het meest geschikt zouden zijn, lees: wie de beste kans hadden om te overleven... Dit had ook te maken met de proefkolonisatie met Hollandse boeren van 1845-1853, waarbij velen na aankomst overleden [o.a. omdat niets was voorbereid voor hun komst, het regenseizoen brak aan, en mogelijk heerste ook toen al ziekte aan boord].
De Maravitha had in 1853 de reis naar Demerarij niet voortgezet, omdat daar de gele koorts was uitgebroken. De aankomst van het Portugese schip in Suriname werd zelfs in de Hoornsche courant d.d. 01-10-1853 gepubliceerd (begin: 1e kolom onderaan). Daarin werd een opmerkelijke opmerking gemaakt over de wijze waarop de overtocht plaatsvond:
"Het verdient opmerking, dat het schoonerschip Maravitha, dat slechts 52 lasten meet, behalve de passagiers en bemanning, in het geheel 130 personen, nog eene lading aardappelen en ajuin had ingenomen. Het heeft nog al verwondering gebaard, dat, terwijl tegenwoordig in Europa zooveel maatregelen worden genomen, om het vervoer van een groot aantal landverhuizers op een en hetzelfde schip tegen te gaan, een overvoer als deze, die maar al te zeer aan de opeenpakking der slavenhalers herinnert, heeft kunnen plaats hebben."
In koloniale verslagen van die jaren is te zien dat er eerst allerlei bedenkingen waren tegen deze "immigranten", maar in 1856 is in het Algemeen Handelsblad te lezen:
"Een onlangs uit Paramaribo ontvangen berigt stelt ons in staat het volgende mede te deelen: Een Portugees, die veel immigranten uit Madeira en van de Kaap Verdische eilanden naar Demerary had ingevoerd, heeft zijne diensten aangeboden tot overbrenging naar Suriname van aanvankelijk vijf honderd dier landverhuizers. Hij zag kans drie à vier duizend te engageren. Het bestuur had den aanbieder verwezen naar de planters en dezen hebben onmiddellijk met hem eene overeenkomst gesloten voor dien overvoer."
Hierover staat in het koloniaal verslag van 1857:
"... "Hoogst wenschelijk zoude het zijn, maar van de Madeirianen herwaarts te kunnen lokken, dewijl zij, in weêrwil van eenige gebreken, aan hunnen landaard eigen, onder de beste soort van immigranten van dit land behooren, en de planters niet alleen genegen zijn ze te huren, maar zich zelfs eenige geldelijke opofferingen zouden willen getroosten om ze hier te krijgen."
In het Verslag over 1856 is reeds melding gemaakt van de mislukte poging tot aanvoer van Portugezen uit Madera door tusschenkomst van zekeren Portugees Fereira Franca.
Van een aanbod van zekeren Joao de Freitas Martins, om immigranten van Madeira in Suriname aan te voeren, is later niets meer door den Gouverneur vernomen. ..."
Het duurde tot 1863 voor er opnieuw een schip met immigranten vanuit Madeira naar Suriname overkwam, gevolgd door enkele schepen in 1864. Humphrey E. Lamur schreef in 2022 een Engelstalig artikel over deze immigranten.
Er is nu een vereniging opgericht in Suriname, Madeiran descendants in Suriname (MadeiSu): https://www.facebook.com/p/Madeiran-descendants-in-Suriname-1000951...
Zie ook dit artikel van 05-06-2024 in het Dagblad Suriname: De vereniging Madeiran Descendents in Suriname (MadeiSu) streeft na....
Vriendelijke groet,
Renée